Er is enige ophef over wat minister Blok van Buitenlandse Zaken onlangs over de ‘multi culti’ samenleving heeft gezegd, waarbij hij ook nog een eraan toevoegde dat Suriname een ‘failed state’ zou zijn. Over dat laatste wil ik het even hebben.

Decembermoorden

Ik heb in de jaren tachtig twee jaar in Suriname gewoond. Bouterse – die ik nog kende als sergeant-sportinstructeur bij de Nederlandse troepen in Duitsland – was aan de macht. Het was slechts een kleine drie jaar na de decembermoorden van 1982. Dit incident was bij mijn aankomst in 1985 nog steeds dagelijks op ieders lippen.

Twee zaken vielen mij op: de onverhulde discriminatie tussen de bevolkingsgroepen en de failliete staat van het land (dat is iets anders dan ‘failed state’, dat ‘mislukt’ betekent). Het eerste is naar mijn weten nog steeds zo, het tweede weet ik niet, ik weet alleen dat er al jaren een tomeloze inflatie heerst.

Ras?

Daags na mijn aankomst in het land moest ik mij melden bij bureau ‘burgerzaken’ om ingeschreven te worden. De dame achter het loket vulde het formulier voor mij in en vroeg op enig moment: ‘ras?’ Ik was te verbouwereerd om direct te antwoorden. In de stilte die ontstond antwoordde zij: ‘oh, ik zie het al: blank’. Ik stond perplex, komend uit Nederland dat de mond vol heeft over racisme en politieke correctheid en volgestopt met waarschuwingen mij vooral niet als een neo-kolonialist te gedragen.

De bevolkingsgroepen, Creolen, Hindoestanen, Javanen en Chinezen, vormen de hoofdgroepen. Onderling discrimineren zij elkaar tomeloos en openlijk. Binnen de Creolen heb je de onderverdeling Stadscreolen en Boslandcreolen. Ook die twee groepen discrimineren elkaar openlijk.

Nieuwe bankbiljetten

Ik herinner mij dat bevelhebber Bouterse begin 1987 besloot nieuwe bankbiljetten in te voeren, waardoor al het off-shore geld (lees: in Nederland) in één klap waardeloos zou worden. De inwisseling vond plaatst op basis van etnische achtergrond: op maandag en dinsdag moesten de bevolkingsgroepen Hindoestanen en Javanen hun geld omwisselen, woensdag en donderdag waren de creolen aan de beurt. Lange rijen vormden zich voor de bankloketten. Ik moest er ook aan geloven, ik was penningmeester van de lokale Biliton Club.

Maar wat gebeurt er? Op woensdag en donderdag nauwelijks rijen! Smalend zeiden de Hindostanen desgevraagd: ‘wat verwacht je? Creolen zijn lui, hebben geen geld, dus ze hebben niets te wisselen’. Een grapje, maar wel langs de etnische scheidslijn. Ergere grappen zal ik hier achterwege laten.

Suriname een failed state?

Suriname werd onafhankelijk in 1975 en bestaat nog steeds. Of het mislukt is, is moeilijk te zeggen. De partijen waren langs de etnische lijnen georganiseerd, er is een staatsgreep geweest – de ‘sergeantencoup’ – het land kent een hoge inflatie, onlangs moest de munt devalueren.
Een verdwijnt niet. Het kan niet failliet gaan, het komt tot stilstand. Als geen krediet meer wordt verschaft of buitenlandse deviezen niet meer kunnen worden aangetrokken, worden er geen investeringen meer gedaan, onderhoud gepleegd, schoolboeken aangeschaft, noodzakelijke medische en huishoudelijke dingen gekocht. Ze liggen niet in de schappen.

Deze ontwikkelingen waren het gevolg van het stopzetten van de vele miljarden Nederlandse ontwikkelingshulp direct na de decembermoorden. Het land kwam inderdaad tot stilstand: auto’s konden niet meer worden geïmporteerd, onderdelen voor bijvoorbeeld landwerktuigen ontbraken, waardoor deze voortuigen gewoon midden in het land bleven staan en weg roestten, de winkels waren leeg – in het warenhuis in Paramaribo kon je door compleet lege afdelingen met lege schappen dwalen, naargeestig was de aanblik – computers, schoolboeken, aardappels, pindakaas, noem maar op, het was er niet.
Economisch mislukt, politiek misschien ook, maar de mensen zijn – anders dan de media ons doen geloven – blije, vrolijke en hartelijke mensen.