Honderden jaren gingen we te voet en te paard over de weg. Per schip bewogen we ons voort met behulp van wind en zeilen. Vliegen bestond niet. Het zijn de uitvindingen van de 19e eeuw die ons dit hebben gebracht. Met de uitvinding van de motor kwam de communicatie. Communicatie in de zin van verbinden, bewegen, reizen, van ontsluiten. De motor en zijn toepassingen – in auto’s, schepen en later in vliegtuigen – ontsloten zo goed als alles. Dorpen, provincies, verre landen, ga zo maar door.
Daarna kwam de radio, de telefoon en de televisie. Ook daardoor nam de communicatie toe. We waren door de komst van deze communicatiemiddelen in staat op hetzelfde moment met wie dan ook in de gehele wereld in contact te treden.
Met de introductie van de televisie en later de computer, werd het communicatie tijdperk ingehaald door wat ik het informatie tijdperk noem. Daar zitten we nu middenin. Het was eind vorige eeuw een kwestie van wachten op de koppeling van de verschillende uitvindingen.
Deze koppeling maakte het uiteindelijk mogelijk dat als ik iets wil weten over bijvoorbeeld de farao’s ik onmiddellijk toegang kan krijgen tot het desbetreffende museum in Egypte, of het museum waar de beste kennis daarover is te vinden. Ik kan me virtueel laten rondleiden en, als ik dat zou willen, zou ik ook de museum directeur te spreken kunnen vragen (en krijgen). In beeld en geluid, ongeacht waar ik zelf ben op dat moment. Wat betekent dit voor ons?
Er is een verschuiving gaande. We leerden in de negentiende eeuw en een groot deel van de twintigste eeuw dat de traditionele, economische productiemiddelen waren:
Grondstoffen, kapitaal en arbeid.
Door deze ontwikkelingen zijn ze ingehaald, zo niet achterhaald. Er zijn nu drie nieuwe of aanvullende productiemiddelen:
Data, informatie en kennis.
Dat is nieuw en dus even wennen. Het is van grote betekenis. Een geeft een heel andere kijk op bijvoorbeeld de factor arbeid. Het Nieuwe Werken is er bijvoorbeeld een gevolg van.
De opkomst van social media, als vehikels van deze nieuwe productiemiddelen, levert een andere kijk op de factor kapitaal. Met weinig geld bouw je van niets iets in korte tijd. Grondstoffen zijn er niet of nauwelijks voor nodig.
