Wat bepaalt het niveau van beschaving van een land of streek? Ik was onlangs in Japan en daar drong deze vraag zich op.
Want het viel me op hoe beschaafd dit land is. Terzijde merk ik op dat Japan in de eerste helft van de vorige eeuw buitengewoon expansionistisch was. Die ambities hebben ze na het verliezen van de Tweede Wereldoorlog laten varen. Het is nu een vredelievend volk.
Een paar dingen van Japan zijn algemeen bekend, namelijk dat de Japanners voortdurend ja knikken en voor van alles en iedereen een buiging maken. Dat viel dan ook meteen al op bij de luchthaven na aankomst wachtend op de shuttle naar het hotel. Bussen kwamen en gingen en iedere keer nadat de passagiers aan boord waren gegaan en de bus langzaam wegreed, maakte het achterblijvende ‘grondpersoneel’ een diepe buiging totdat de bus helemaal weg was.
Of in de trein. De conducteur komt het grote compartiment binnen, maakt een diepe buiging, knipt de kaartjes en maakt bij het verlaten van het compartiment weer een diepe buiging. Niemand die er op let, maa hij doet het wel. Hij doet op een volkomen natuurlijke manier. Je ziet aan hem dat het vanzelfsprekend is. Geen opgelegd pandoer. Ik heb Japanners bij deuren zien buigen waar helemaal niemand was om voor te buigen. Ze doen het gewoon. Het heeft te maken met respect.
Nog wat andere voorbeelden uit het dagelijks leven:
Als je mobiel in de trein afgaat en je wilt opnemen, ga je zo snel mogelijk buiten het compartiment de telefoon beantwoorden. Anders hebben de anderen er last van, zo wordt er van te voren in de trein omgeroepen. Buiten, op straat en op terrassen, is mobiel bellen eveneens verboden, zo ook roken, want daar kunnen anderen last van hebben. Een teken van beschaving, lijkt mij.De taxi’s hebben witte stoelovertrekken. De chauffeurs dragen witte handschoenen. Buitengewoon hygiënisch. De meter loopt. Is het hebben van meters in een taxi een teken van beschaving? Fooien worden niet op prijs gesteld. Dus ook geen teleurstelling als de fooi eens een keer kennelijk wat laag uitvalt en de chauffeur zijn auto niet meer uitkomt en je maar moet zien hoe je de achterbak van zijn taxi open krijgt. Ook in de hotels geen gedoe over fooien. Beschaafd?
Overal in Tokyo lopen vrouwen alleen of in kleine groepjes rond. Volkomen veilig. Is de wijze waarop een land zijn vrouwen behandelt, ook een teken van beschaving? Japan bleek volkomen veilig. Je kunt overal naar toe, er zijn geen gebieden waar je ’s avonds niet naar toe zou moeten gaan, enzovoort. Zakkenrollers hoeft niet voor te worden gewaarschuwd. Er is een groot respect voor ‘mijn en dijn’.
Andere punten die opvielen, respectievelijk een uiting van beschaving kunnen zijn: door heel Tokyo heen, door deze enorme miljoenenstad met 15 miljoen inwoners, lopen voor de blinden over alle trottoirs gele geribbelde banen. Ze zijn in de stoeptegels verwekt. Ook bij de kruispunten. En niet alleen op de stations, zoals bij ons.Er gaan van en naar Tokyo centraal station dagelijks 400 hoge snelheidslijnen. De gemiddelde vertraging van deze 400 treinen is dertig seconden op een dag.
Kortom, respectvol, vriendelijk, beschaafd, sophisticated, efficiënt, schoon, hardwerkend, klantgericht, een natuurlijke glimlach op het gezicht, op godsdienstig gebied tolerant, zo kan ik nog wel even doorgaan. Wat een land!